Η μελισσοκομία στην Κρήτη.

Η ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ & ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ .

Δεν είναι λίγοι οι περιηγητές και μελετητές που επισκέπτονται την Κρήτη των περιόδων αυτών και διαπιστώνουν τη διαχρονική παρουσία της μελισσοκομίας στο νησί

και την άρρηκτα συνδεδεμένη σχέση της με τον ντόπιο πληθυσμό. Αυτοί μας πληροφορούν ότι από το ακρωτήριο Σαλμώνη ως την Αμμώδη Πεδιάδα στον Ισθμό της Ιεράπετρας υπάρχουν βουνά που τρέφουν, όπως συνηθίζουν να γράφουν, μέλισσες. 

Ο περίπατος στις περιοχές αυτές είναι αρωματισμένος από θυμάρι και συχνά οδηγεί σε σημεία με μεγάλους αριθμούς κυψελών. 

Οι ποσότητες θυμαρόμελου αλλά και πευκόμελου που παράγονται την εποχή εκείνη πωλούνται κυρίως στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. 

Γίνεται επίσης ξεκάθαρος λόγος για την αποκλειστική απασχόληση πολλών περιοχών της Κρήτης με τη μελισσοκομία (Buondelmonti, 

1983). Το μέλι και το κερί ήταν προϊόντα ευρείας κατανάλωσης στις προβιομηχανικές κοινωνίες και αποτελούσαν σημαντικό αντικείμενο εκμετάλλευσης στην Κρήτη.

Το μέλι της Κρήτης το 16º και 17º αιώνα έπαιζε σημαντικό ρόλο και στη διατροφή 

του πληθυσμού και για τον λόγο αυτό οι αρμόδιες αρχές σε ορισμένες εποχές του 

χρόνου καθόριζαν τις τιμές του (Baladie, 1988). Η φήμη του Κρητικού μελιού φαίνεται 

ότι σύντομα ξεπέρασε τα όρια του ελλαδικού χώρου και της γειτονικής Αλεξάνδρειας 

αφού υπάρχουν αναφορές για εξαγωγές (Πίν. 2) και εμπόριο κρητικού μελιού στην 

Τρίπολη, την Βενετία, την Κωνσταντινούπολη και όλες σχεδόν τις γωνιές της ενετικής 

ή Οθωμανικής αυτοκρατορίας και της δύσης (Buondelmonti, 1983).

Πίνακας 2: Εξαγωγές κρητικού μελιού από Γαλλικά εμπορικά πλοία (Baladie, 1988).

Έτος        Ποσότητα σε οκάδες

1695        21.930

1702        19.328

1704        25.594

 *Σημείωση: 1 οκά = 1.280 g.

 Ακόμα σπουδαιότερη αξία στις Κρητικές εξαγωγές είχε ένα άλλο προϊόν της 

μελισσοκομίας, το κερί (Πίν. 3). Σπουδαιότεροι αγοραστές του κεριού ήταν οι Γάλλοι. 

Από το 1722 έως το 1752 υπολογίζεται ότι η ποσότητα κεριού που έφτανε στη 

Μασσαλία από την Κρήτη ήταν 8.000-10.000 οκάδες, έναντι 7.000 της 

Θεσσαλονίκης. Άλλες αγορές του Κρητικού κεριού ήταν η Μάλτα, το Λιβόρνο, η 

Μεσσήνη, η Βενετία και αργότερα η Τεργέστη. Μικρή ποσότητα έφθανε και στην 

Πόλη. Πέρα από αυτά σημαντικές ποσότητες κεριού έβγαιναν στο εξωτερικό λαθραία 

από Γάλλους και Κρήτες κυρίως εμπόρους, από περιοχές του νησιού και συνήθως 

λιμάνια που ήταν έρημα, όπως του Μιραμπέλλο. Ο λόγος ήταν η σημαντική 

φορολογία που υπήρχε στο κερί, σε αντίθεση με το μέλι (Baladie, 1988).

Πίνακας 3: Εξαγωγές κεριού από την Κρήτη (Baladie, 1988).

Έτος          Ποσότητα σε οκάδες 

1736           31.000

1738           20.000

 *Σημείωση: 1 οκά = 1.280 g.

Επιμέλεια σύνταξης: Γραμμένος Τομ Μελισσοκόμος