ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
Οι δύο πρώτοι μήνες του χρόνου θεωρούνται κρίσιμοι για την επιβίωση του μελισσοσμήνους.
Το χειμώνα η ωοτοκία στα περισσότερα μελίσσια διακόπτεται. θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε τις ορεινές περιοχές (βουνά - οροπέδια με μεγάλο υψόμετρο), όπου οι κλιματικές συνθήκες είναι ηπειρωτικές με πολύ ψυχρή χειμερινή περίοδο, τις πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές με σχετικά ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι και τις νότιες - νησιωτικές περιοχές που τις χαρακτηρίζει η απουσία, σχεδόν παγετών και οι υψηλές σχετικά θερμοκρασίες του χειμώνα.
Το μελίσσι αυτή την εποχή αποτελείται από τις φθινοπωρινές μέλισσες, που όπως είναι γνωστό ζούνε περισσότερο, γιατί «κουράζονται» λιγότερο από τις μέλισσες που γεννιούνται την άνοιξη.
Μια μεγάλη διαίρεση είναι και αυτή της Δυτικής και Ανατολικής Ελλάδας, με την πρώτη να συγκεντρώνει τις περισσότερες βροχοπτώσεις και τη δεύτερη να χαρακτηρίζεται από το ξερό καλοκαίρι. Οι διαφορές αυτές στο κλίμα και οι επιπτώσεις τους στη δραστηριότητα των μελισσών φαίνεται περισσότερο από κάθε άλλη εποχή και περίοδο του έτους, τον Ιανουάριο.
Στις περιοχές με ηπειρωτικό κλίμα, τον Ιανουάριο αποφεύγουμε οποιαδήποτε σκέψη επέμβασης στα μελίσσια.
Ακόμη και τις ηλιόλουστες μέρες η θερμοκρασία του αέρα σπάνια ξεπερνά τους 10-12ο Κελσίου και οι μέλισσες παραμένουν μέσα στην κυψέλη χωρίς να διασπάσουν την "χειμωνιάτικη σφαίρα ".
Ο μελισσοκόμος πρέπει από το φθινόπωρο να έχει τακτοποιήσει τα μελίσσιά του, φροντίζοντας να έχουν:
-μεγάλη επάρκεια τροφών, ιδιαίτερα μέλι σε περισσότερα από 5 πλαίσια.
-Μεγάλο αριθμό μελισσών δηλαδή δυνατά σμήνη, συνενώνοντας από το φθινόπωρο μελίσσια, με λιγότερο πληθυσμό από 5 - 6 πλαίσια.
-Περιοχή ξεχειμωνιάσματος με καλές συνθήκες προφυλαγμένες από ψυχρούς αέρηδες, με έκθεση στον ήλιο αρκετές ώρες την ημέρα και προπαντός προσπελάσιμες, δηλαδή κοντά σε δρόμους που δεν διακόπτεται η κυκλοφορία από βροχή, χιόνι ή παγετούς.
Αρκετοί μελισσοκόμοι τέτοιων περιοχών μεταφέρουν τα μελίσσιά τους τον χειμώνα, μακριά από τον τόπο κατοικία τους, σε περιοχές με ήπιο χειμώνα.
Σε παραθαλάσσιες περιοχές, ακόμη και στις βορειότερες περιοχές της χώρας μας, ο Ιανουάριος είναι διαφορετικός. Αρκετές μέρες και ώρες της ημέρας οι μέλισσες πραγματοποιούν πτήσεις κυρίως για την μεταφορά νερού και γύρης στην κυψέλη.
Σ' αυτές τις περιοχές συνήθως τον Ιανουάριο τα μελίσσια έχουν ξεκινήσει γόνο μετά την σύντομη διακοπή της γέννας της βασίλισσας τον Δεκέμβριο και έτσι γεννιούνται νέες μέλισσες, οι συνθήκες όμως για τα μελίσσι παραμένουν αντίξοες.
Ο ρυθμός με τον οποίο ανανεώνεται ο πληθυσμός είναι ακόμη αργός και δεν αντισταθμίζει την απώλεια των γερασμένων πλέον φθινοπωρινών μελισσών, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ακόμη μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού.
Είναι κάτι το φυσιολογικό και αναμενόμενο και δεν θα πρέπει ο μελισσοκόμος να πανικοβληθεί ή να θεωρήσει ότι κάτι ανεξήγητο συμβαίνει στα μελίσσια του (κινδυνολογίες), αλλά έχοντας γνώση της κατάστασης να έχει τεταμένη την προσοχή του, ώστε να τη διαχειριστεί ορθά.
Την εποχή αυτή οι τροφές καταναλώνονται γρήγορα λόγω της παρουσίας γόνου, η συλλογή νέκταρος είναι μικρή και οι παγωνιές το βράδυ συχνές.
Οι αντίξοες αυτές συνθήκες συμβάλουν στο να χαθούν πολλά μελίσσια και αναφέρεται ως «κρίσιμο στάδιο».
Στο στάδιο αυτό μεγάλη σημασία έχει οι επιθεωρήσεις του μελισσοκόμου να είναι περιορισμένες και χωρίς να αφαιρούνται τα πλαίσια από την κυψέλη, ώστε να μη διαταράσσεται η μελισσόσφαιρα.
Θυμίζω στο σημείο αυτό ( για τους νεότερους μελισσοκόμους κυρίως ) ότι το χειμώνα οι μέλισσες «συναθροίζονται» στο κέντρο της κυψέλης και με συνεχείς συσπάσεις των θωρακικών τους μυών παράγουν θερμότητα.
Οι επισκέψεις στο μελισσοκομείο πρέπει να περιορίζονται σε επισκέψεις όπου θα διαπιστωθεί η επάρκεια των τροφών και εάν π.χ. έχουν αναποδογυρίσει οι κυψέλες από τον αέρα ή αν η βροχή ή το χιόνι έχει δημιουργήσει προβλήματα κλπ.
Καλό είναι να έχουμε βάλει κηρόπανα και φελιζόλ ώστε να περιορίσουμε την απώλεια θερμότητας αλλά και το κρύο!!
Αναλυτικά για τα (Κηρόπανο για την επιβίωση των μελισσιών το χειμώνα και όχι μόνο.)
Έχουμε ήδη αναφέρει ότι έχουμε φροντίσει το μελίσσι μας να ξεχειμωνιάσει έχοντας στη διάθεσή του επαρκείς ποσότητες τροφής (πλαίσια με μέλι).
Αν ωστόσο κινδυνεύσει από λιμοκτονία το χειμώνα, θα πρέπει να τροφοδοτηθεί με επιπλέον μέλι.
Το μέλι δίνεται είτε με α) κηρήθρες με σφραγισμένο μέλι (τα σφραγισμένα κελιά απολεπίζονται πριν δοθούν τα πλαίσια στο μελίσσι) είτε με β) κρυσταλλωμένο μέλι (τοποθετείται ανάποδα πάνω ακριβώς από τη μελισσόσφαιρα σε τροφοδότες –θα μπορούσαμε να βάλουμε το μέλι σε μεταλλικό δοχείο, να κάνουμε κάποιες μικρές οπές στο κάτω μέρος, να το τοποθετήσουμε πάνω από τους κηρηθροφορείς και να το προστατεύσουμε τοποθετώντας το εντός ενός δεύτερου μικρότερου ορόφου).
Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι οι μέλισσες για να διαλύσουν τους κρυστάλλους μελιού χρειάζεται να έχουν στη διάθεσή τους νερό.
Το μέλι είναι η φυσική ιδιοπαραγόμενη τροφή της μέλισσας, γι’ αυτό και πλεονεκτεί σε σχέση με τις άλλες ζαχαρούχες τροφές. Αν και η τροφοδότηση με μέλι μπορεί να θεωρηθεί ως αντιοικονομικό μέτρο, ωστόσο είναι η καλύτερη λύση σε καταστάσεις «έκτακτης ανάγκης».
Βέβαια, είναι αυτονόητο ότι τα μέλια τροφοδοσίας πρέπει να είναι γνωστής προέλευσης, δηλαδή δικά μας μέλια από υγιή μελίσσια, για να μη μεταδώσουμε ασθένειες στο μελισσοκομείο μας. Το κρυσταλλωμένο μέλι είναι πιθανό να προκαλέσει δυσεντερίες.
Το χειμώνα δεν τροφοδοτούμε με σιρόπι, γιατί αυξάνουμε την υγρασία στην κυψέλη και ευνοούμε την ανάπτυξη ασθενειών. Επιπλέον, το σιρόπι μπορεί να ξινίσει και να προκαλέσει δυσεντερίες.
Μπορούμε για το ξίνισμα να χρησιμοποιήσουμε θυμόλη ( 1 γρμ. ανά 30 λίτρα σιροπιού, δοσολογία για να μην ξινίσει το σιρόπι) πυκνό σιρόπι 2 ζάχαρη 1 νερό σε μπουκάλι ώστε να μην έχουμε υγρασία και ανεπιθύμητες συνέπειες.
Σοβαρό πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί και γιατί το σιρόπι λειτουργεί διεγερτικά ως προς την ανάπτυξη του μελισσιού. Οι μέλισσες «ξεγελιούνται», ιδιαίτερα σε μέρες που η θερμοκρασία αυξάνεται λίγο, π.χ. αλκυονίδες ημέρες, βγαίνουν προς συλλογή νέκταρος, αλλά τελικά δεν καταφέρνουν να επιστρέψουν στην κυψέλη.
Επίσης, την εποχή αυτή, αλλά όχι πριν ξεπεραστούν τα κρύα και οι παγωνιές, κατάλληλη είναι και η τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο.
Το ζαχαροζύμαρο δεν πρέπει να δίνεται πριν ξεπεραστούν τα κρύα και οι παγωνιές, γιατί προκαλεί διέγερση για εκτροφή γόνου, με αποτέλεσμα ο γόνος στα ακριανά πλαίσια να μην καλύπτεται από τη μελισσόσφαιρα, να παγώσει ή να εμφανίσει ασκοσφαίρωση.
Τώρα μόνο είναι η κατάλληλη εποχή για αντιμετώπιση ασθενειών, γιατί δεν ρυπαίνουμε το μέλι με κατάλοιπα σκευασμάτων. Ιδιαίτερα για τη βαρρόα, στις περιοχές που δεν υπάρχει γόνος κάθε αντιμετώπιση με εγκεκριμένο σκεύασμα είναι πιο αποτελεσματική, αν ακολουθηθούν όλες οι υπόλοιπες οδηγίες χρήσης του φαρμάκου.
Θυμίζουμε ότι μέρος της ζωής της η βαρρόα την περνάει μέσα στα σφραγισμένα κελιά του γόνου και άρα εκεί δεν μπορεί να τη «βρει» και να την εξοντώσει κανένα φάρμακο.
Έτσι, λοιπόν δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθούμε να απαλλαγούμε από τη βαρρόα όταν το μελίσσι έχει γόνο και άρα κρυμμένα μέσα στα σφραγισμένα κελιά πολλά ακάρεα, που το οποιοδήποτε φάρμακα δεν θα επηρεάσει.
Βέβαια, ούτε λόγος για «προληπτικές» επεμβάσεις.
Αναφορικά με τις ασθένειες, ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει κατά νου ότι ο εγκλεισμός των μελισσών στην κυψέλη λόγω καιρικών συνθηκών ευνοεί την αύξηση της υγρασίας στην κυψέλη. Επιπλέον, αν ενοχληθεί το μελίσσι ή αν τροφοδοτηθεί σε λάθος χρονική στιγμή, αυτό οδηγεί στο να αυξηθεί η μεταβολική του δραστηριότητα, να αυξηθούν τα περιττώματα στην κυψέλη και τελικά να ευνοηθεί η νοζεμίαση.
Είναι καιρός να αρχίζει ο μελισσοκόμος να οργανώνει το σχέδιο διαχείρισης της μελισσοκομικής τους εκμετάλλευσης για τη χρονιά που έρχεται.
Το πρόγραμμα αυτό εξαρτάται τόσο από τη μελισσοκομική παράδοση της περιοχής, όσο και από τη ζήτηση της αγοράς, το διαθέσιμο κεφάλαιο του μελισσοκόμου τόσο σε χρόνο όσο και σε χρήμα, αλλά και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν και συνεπώς και τις διαθέσιμες ανθοφορίες.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο το σχέδιο διαχείρισης όσο και οι εργασίες του μελισσοκόμου να καταγράφονται σε ένα αρχείο, ένα είδος ημερολόγιου του μελισσοκόμου.
Την τακτική αυτή ήδη πρέπει να εφαρμόζουν οι μελισσοκόμοι που είναι ενταγμένοι σε πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας, και είναι χρήσιμο για να αντιλαμβάνεται ο μελισσοκόμος το πώς οι εργασίες του, οι τροφοδοσίες του, οι μεταφορές του, οι επεμβάσεις του ωφελούν ή καταπονούν τα μελίσσια του.
Είναι ένας τρόπος ο μελισσοκόμος να μαθαίνει από τα λάθη του και να μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία της εκμετάλλευσής του σε βάθος χρόνου.
Στα πλαίσια του σχεδίου διαχείρισης της μελισσοκομικής εκμετάλλευσης θα πρέπει να σχεδιαστούν και οι πρώτες μεταφορές του χρόνου στις διαθέσιμες ανθοφορίες.
Η γύρη πιθανώς να είναι διαθέσιμη μέσα στην κυψέλη, αποθηκευμένη σε πλαίσια και αποκαλύπτεται καθώς καταναλώνεται το μέλι που την καλύπτει.
Όμως ενώ για τη γύρη υπάρχει απόθεμα στην κυψέλη και σε μεγάλη ανάγκη χρησιμοποιείται και το απόθεμα του λιπώδους ιστού των χειμωνιάτικων μελισσών, για το νερό πρέπει η μέλισσα να πετάξει να το βρει και να το κουβαλήσει στην κυψέλη.
Είναι γνωστό ότι πτήσεις μελισσών για νερό γίνονται και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες για ένα ψυχρόαιμο όν όπως είναι η μέλισσα.
Συχνά παρατηρούμε όταν η θερμοκρασία του αέρα είναι 7 - 8ο Κελσίου, μέλισσες να πετούν σε πηγές νερού.
Φροντίδα μας είναι σε τέτοιες περιοχές να δίνουμε νερό στις μέλισσες κοντά στο μελισσοκομείο σε σημείο που το θερμαίνει ο ήλιος, ώστε να περιορίσουμε τις απώλειες από μακρινές πτήσεις και κρύο νερό, που είναι σημαντικές.
Ο μελισσοκόμος σε τέτοιες περιοχές περιορίζει την εργασία του στο μελισσοκομείο, ελέγχοντας περιοδικά το βάρος των κυψελών για να εκτιμήσει τα αποθέματα μελιού.
Παρόμοιες είναι και οι εργασίες του μελισσοκόμου σε περιοχές με πολλές βροχοπτώσεις τον Ιανουάριο. Σ' αυτές τις περιοχές όχι μόνο οι χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά και οι πολλές μέρες βροχής και η υψηλή σχετική υγρασία του αέρα, περιορίζουν τις μέλισσες στην κυψέλη που δεν πραγματοποιούν πτήσεις καθαριότητας.
Αποτέλεσμα είναι σε τέτοιες περιοχές να έχουμε συχνότερα την εμφάνιση ασθενειών όπως δυσεντερία, νοζεμίαση κλπ.
Ο μελισσοκόμος τέτοιες περιοχές πρέπει να τις αποφεύγει και να διαλέγει τοποθεσίες με καλό αερισμό και εύκολη προσπέλαση στο αυτοκίνητο, ούτως ώστε να μην ευνοείται η εμφάνιση αυτών των ασθενειών αλλά και να είναι εύκολη η μεταφορά τους όταν και αν χρειασθεί.
Εντελώς διαφορετική όψη παρουσιάζει ο Ιανουάριος στα νότια και ζεστά μέρη της πατρίδας μας. Για τις περισσότερες μέρες του Ιανουαρίου και γι' αρκετές ώρες, οι μέλισσες πετούν όχι μόνο για νερό, αλλά και για γύρη και νέκταρ.
Αποτέλεσμα τα μελίσσια να διατηρούν γόνο σε 2 , 3 ή και περισσότερα πλαίσια, ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, σε περιοχές ιδιαίτερα που υπάρχουν πεύκα, τ' αποθέματα του μελιού ν' αυξάνουν.
Οι σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και η μεγάλη εδαφική υγρασία ευνοούν παράλληλα την βλάστηση και ανθοφορία αρκετών μελισσοκομικών φυτών όπως ξυνίδας, λαψάνας ακόμη και ασφόδελων ή άγριας λεβάντας που στα βορειότερα μέρη ανθίζουν 2 και 3 μήνες αργότερα.
Όμως και σ' αυτές τις περιοχές ο μελισσοκόμος τον Γενάρη δεν πρέπει να παρασύρεται και να τροφοδοτεί πρόωρα τα μελίσσια του. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ξαφνικής κακοκαιρίας που θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες σε μελίσσια που έχουν αναπτύξει και επεκτείνει πολύ την γονοφωλιά τους. Ξερή τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο είναι, όταν χρειάζεται ενίσχυση το μελίσσι, η κυριότερη λύση.
Μερικοί μελισσοκόμοι, κυρίως από την Χαλκιδική που η νομαδική μελισσοκομία είναι παράδοση, μεταφέρουν τα μελίσσια τους από τα τέλη Δεκεμβρίου ακόμη στη Νότια Πελοπόννησο, για να εκμεταλλευθούν την "πρώιμη άνοιξη" αυτών των περιοχών μέσα στην "καρδιά του χειμώνα".
Η σταδιακή μετακίνησή τους προς τα βόρεια τους επιτρέπει να έχουν τα μελίσσια τους σε διαρκή ανθοφορία μέχρι ν' αρχίσουν αργά το καλοκαίρι οι μελιτοεκκρίσεις στα πευκοδάση. Μ' αυτό τον τρόπο περιορίζουν σημαντικά τις ανάγκες τροφοδότησης, πραγματοποιούν μεγάλες αποδόσεις κατά κυψέλη, έχουν όμως υψηλό κοστολόγιο μεταφορών μελισσιών και μετακινήσεων για παρακολούθηση και επιθεωρήσεις του μελισσοκομείου. Ένα σημείο όμως που δεν δίνουν την δέουσα προσοχή οι επαγγελματίες αυτοί μελισσοκόμοι, είναι η τακτική αντικατάσταση των βασιλισσών.
Η συνεχής ωοτοκία της βασίλισσας όλο το έτος περιορίζει τον χρόνο παραγωγικής ζωής των και η αντικατάστασή τους πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο ή το αργότερο κάθε δύο χρόνια. Σημαντικό επίσης στοιχείο είναι η περιοχή που θα βρεθούν την περίοδο σμηνουργίας ή εποχή φυσικής αντικατάστασης των βασιλισσών από τα μελίσσια, στοιχείο που έχει να κάνει με τη διατήρηση της ράτσας των μελισσών.
Υπάρχουν όμως και αξιόλογες ανθοφορίες γυρεοφόρων φυτών τον Γενάρη, στους κάμπους και λαγκαδιές της βόρειας Ελλάδας. Η αμυγδαλιά, μουσμουλιά, φουντουκιά, ρείκι, δενδρολίβανο, οξαλίδα ( ξυνάκι, ξυνήθρα ), είναι κατ' εξοχήν γύρε οδοτικά φυτά.
Η φρέσκια γύρη αυτή την εποχή είναι πολύ σημαντική για την διατήρηση γόνου στα μελίσσια. Τα μελίσσια που κουβαλάνε γύρη αυτή την εποχή έχουν βασίλισσα που γεννά κανονικά (βάσιμη ένδειξη).
Αμυγδαλιά: από τα τέλη Ιανουαρίου ξεκινά η ανθοφορία των πρώιμων ποικιλιών της αμυγδαλιάς, που με τη γύρη της θα δώσει το πρώτο ερέθισμα στις μέλισσες για εκτροφή γόνου και με το νέκταρ της θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του μελισσιού. Συνήθως, δεν αποθηκεύεται μέλι αμυγδαλιάς, αφού η τροφή που συλλέγεται από το μελίσσι αυτή την εποχή χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη.
Το περίσσευμα σε μέλι θα έρθει αργότερα. Δεν πρέπει να ξεχνά ο μελισσοκόμος ότι κατά το διάστημα αυτό ξεκινούν και οι ψεκασμοί των αμυγδαλεώνων με ποικίλα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα και έτσι πρέπει τα μελίσσια να μετακινηθούν έγκαιρα μετά την εκμετάλλευση της ανθοφορίας, ώστε να αποφευχθεί η δηλητηρίαση των μελισσών αλλά κυρίως η ρύπανση των προϊόντων της μέλισσας.
Αναλυτικά για την Αμυγδαλιά (Αμυγδαλιά (prunus amygdalus ή prunus dulcis)).
Mουσμουλιά : ανθίζει το χειμώνα.
Αναλυτικά για την Mουσμουλιά (Μουσμουλιά, νεσπουλιά (Eriobotrya japonica)).
Φουντουκιά: δίνει άφθονη γύρη.
Αναλυτικά για την Φουντουκιά (Φουντουκιά, Λεπτοκαρυά(Corylus avellana))
Ανοιξιάτικο ρείκι : η ανθοφορία ξεκινά νωρίς το Φεβρουάριο. Αν τα μελίσσια μείνουν περιορισμένα, λόγω καιρού, όταν βρίσκονται στο ρείκι, μπορεί να παρουσιάσουν δυσεντερίες.
Δενδρολίβανο: η άνθιση επεκτείνεται από Σεπτέμβριο ως μέσα Μαΐου.
Δίνει μεγάλη ποσότητα και καλής ποιότητας μέλι. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες δεν επηρεάζουν την ανθοφορία του. Πρέπει να διαδοθεί σε περιοχές όπου ξεχειμωνιάζουν μελίσσια και να χρησιμοποιηθεί στις φυτοκαλύψεις δημόσιων εκτάσεων, αφού είναι και εξαιρετικά ανθεκτικό ως φυτό.
Αναλυτικά για το Ανοιξιάτικο ρείκι (Ρείκι ανοιξιάτικο, ερείκη δενδρώδεις,ασπρόρεικο,ντρίζα,τσάρο (Εrica alborea)).
Οξαλίδα (ξυνάκι, ξυνήθρα): οι μέλισσες το προτιμούν κυρίως πρωινές ώρες. Η ανθοφορία ξεκινά από τα μέσα του χειμώνα και βοηθά στη γρήγορη ανάπτυξη των μελισσιών, λόγω της άφθονης γύρης που δίνει.
Αναλυτικά για την Οξαλίδα (Οξαλίδα, αγριολάπαθο, ξυνάκι, (Oxalis pes-captae ή ceruna)).
Εργασίες στην αποθήκη.
Ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει στη διάθεσή του ένα χώρο, μελισσοκομική αποθήκη, υπόστεγο, ένα χώρο σε αγρόκτημα ακόμη και ένα υπόγειο χώρο πολυκατοικίας (για τους αστούς μελισσοκόμους), όπου θα αποθηκεύει το μελισσοκομικό υλικό που δεν χρησιμοποιεί στα μελίσσια του την δεδομένη στιγμή, αλλά και θα εργάζεται για την κατασκευή, επισκευή και συντήρησή του.
Ο Γενάρης για όλες τις περιοχές της χώρας μας είναι ο μήνας με την περισσότερη δουλειά στην αποθήκη.
Οι εργασίες αυτού του μήνα ξεκινούν από την αγορά των καινούργιων κυψελών και εφοδίων, την προετοιμασία τους που απαιτεί πολύ χρόνο, την επισκευή των κυψελών που έχουν υποστεί φθορές, την συρμάτωση πλαισίων.
Οι εργασίες αυτές είναι βασικές και η σημασία τους θα φανεί την άνοιξη που έρχεται. Τότε που οι δουλειές με τα μελίσσια είναι αυξημένες και δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για επισκευή και συντήρηση του υλικού.
Οι καινούργιες κυψέλες απαιτούν σωστή προετοιμασία προτού τοποθετηθούν στα μελίσσια, αλλά και προσοχή κατά την αγορά τους.
Είναι προτιμότερο να διαθέσουμε περισσότερα χρήματα στην αρχή αγοράζοντας καλό κατασκευασμένες κυψέλες, με πυθμένα "κόντρα πλακέ θαλάσσης", κινητή βάση, πόρτα εισόδου που θα κλείνει καλά και θα μπαίνει και βγαίνει εύκολα, εύχρηστους και ασφαλείς συνδετήρες, ενώ ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα "τακούνια" των κυψελών.
Συνήθως τα τακούνια που διαθέτουν οι καινούργιες κυψέλες δεν είναι καρφωμένα, ούτε είναι από ανθεκτικό ξύλο. Επειδή η φθορά των κυψελών αρχίζει από τα τακούνια που βρίσκονται συνεχώς σχεδόν σε υγρό έδαφος, είναι πολύ σωστό να τα κατασκευάζουμε μόνοι μας από σκληρό ξύλο π.χ. ακακία, μουριά (σκαμνιά), καραγάτσι κλπ. Επειδή το κάρφωμα τους είναι δύσκολο, χρησιμοποιούμε 2 ξυλόβιδες ολό πασσες ώστε αν χρειασθεί να βγουν να μη καταστρέφεται η κυψέλη.
Για το συρμάτωμα των πλαισίων πρέπει απλώς να περνάμε τα σύρματα (η πιο χρονοβόρα εργασία) και να τα δένουμε όταν θα τα χρειασθούμε την άνοιξη, γιατί αν δεθούν τον χειμώνα το καλοκαίρι θα έχουν χαλαρώσει.
Επίσης τον Γενάρη, όσοι θα ασχοληθούν με την παραγωγή μελιού σε σεξιόν (μελητοκηρίδια), πρέπει να ετοιμάσουν τα πλαίσια που υπολογίζουν ότι θα χρειασθούν. Το ανοιξιάτικο πεύκο είναι κοντά και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για παραγωγή μελιού σε σέξιον.
ΕΠΟΧΙΑΚΟΙ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ
Δημήτρης Τσέλλιος Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας
Οι δύο πρώτοι μήνες του χρόνου θεωρούνται κρίσιμοι για την επιβίωση του μελισσοσμήνους.
Το χειμώνα η ωοτοκία στα περισσότερα μελίσσια διακόπτεται. θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε τις ορεινές περιοχές (βουνά - οροπέδια με μεγάλο υψόμετρο), όπου οι κλιματικές συνθήκες είναι ηπειρωτικές με πολύ ψυχρή χειμερινή περίοδο, τις πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές με σχετικά ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι και τις νότιες - νησιωτικές περιοχές που τις χαρακτηρίζει η απουσία, σχεδόν παγετών και οι υψηλές σχετικά θερμοκρασίες του χειμώνα.
Το μελίσσι αυτή την εποχή αποτελείται από τις φθινοπωρινές μέλισσες, που όπως είναι γνωστό ζούνε περισσότερο, γιατί «κουράζονται» λιγότερο από τις μέλισσες που γεννιούνται την άνοιξη.
Μια μεγάλη διαίρεση είναι και αυτή της Δυτικής και Ανατολικής Ελλάδας, με την πρώτη να συγκεντρώνει τις περισσότερες βροχοπτώσεις και τη δεύτερη να χαρακτηρίζεται από το ξερό καλοκαίρι. Οι διαφορές αυτές στο κλίμα και οι επιπτώσεις τους στη δραστηριότητα των μελισσών φαίνεται περισσότερο από κάθε άλλη εποχή και περίοδο του έτους, τον Ιανουάριο.
Στις περιοχές με ηπειρωτικό κλίμα, τον Ιανουάριο αποφεύγουμε οποιαδήποτε σκέψη επέμβασης στα μελίσσια.
Ακόμη και τις ηλιόλουστες μέρες η θερμοκρασία του αέρα σπάνια ξεπερνά τους 10-12ο Κελσίου και οι μέλισσες παραμένουν μέσα στην κυψέλη χωρίς να διασπάσουν την "χειμωνιάτικη σφαίρα ".
Ο μελισσοκόμος πρέπει από το φθινόπωρο να έχει τακτοποιήσει τα μελίσσιά του, φροντίζοντας να έχουν:
-μεγάλη επάρκεια τροφών, ιδιαίτερα μέλι σε περισσότερα από 5 πλαίσια.
-Μεγάλο αριθμό μελισσών δηλαδή δυνατά σμήνη, συνενώνοντας από το φθινόπωρο μελίσσια, με λιγότερο πληθυσμό από 5 - 6 πλαίσια.
-Περιοχή ξεχειμωνιάσματος με καλές συνθήκες προφυλαγμένες από ψυχρούς αέρηδες, με έκθεση στον ήλιο αρκετές ώρες την ημέρα και προπαντός προσπελάσιμες, δηλαδή κοντά σε δρόμους που δεν διακόπτεται η κυκλοφορία από βροχή, χιόνι ή παγετούς.
Αρκετοί μελισσοκόμοι τέτοιων περιοχών μεταφέρουν τα μελίσσιά τους τον χειμώνα, μακριά από τον τόπο κατοικία τους, σε περιοχές με ήπιο χειμώνα.
Σε παραθαλάσσιες περιοχές, ακόμη και στις βορειότερες περιοχές της χώρας μας, ο Ιανουάριος είναι διαφορετικός. Αρκετές μέρες και ώρες της ημέρας οι μέλισσες πραγματοποιούν πτήσεις κυρίως για την μεταφορά νερού και γύρης στην κυψέλη.
Σ' αυτές τις περιοχές συνήθως τον Ιανουάριο τα μελίσσια έχουν ξεκινήσει γόνο μετά την σύντομη διακοπή της γέννας της βασίλισσας τον Δεκέμβριο και έτσι γεννιούνται νέες μέλισσες, οι συνθήκες όμως για τα μελίσσι παραμένουν αντίξοες.
Ο ρυθμός με τον οποίο ανανεώνεται ο πληθυσμός είναι ακόμη αργός και δεν αντισταθμίζει την απώλεια των γερασμένων πλέον φθινοπωρινών μελισσών, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ακόμη μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού.
Είναι κάτι το φυσιολογικό και αναμενόμενο και δεν θα πρέπει ο μελισσοκόμος να πανικοβληθεί ή να θεωρήσει ότι κάτι ανεξήγητο συμβαίνει στα μελίσσια του (κινδυνολογίες), αλλά έχοντας γνώση της κατάστασης να έχει τεταμένη την προσοχή του, ώστε να τη διαχειριστεί ορθά.
Την εποχή αυτή οι τροφές καταναλώνονται γρήγορα λόγω της παρουσίας γόνου, η συλλογή νέκταρος είναι μικρή και οι παγωνιές το βράδυ συχνές.
Οι αντίξοες αυτές συνθήκες συμβάλουν στο να χαθούν πολλά μελίσσια και αναφέρεται ως «κρίσιμο στάδιο».
Στο στάδιο αυτό μεγάλη σημασία έχει οι επιθεωρήσεις του μελισσοκόμου να είναι περιορισμένες και χωρίς να αφαιρούνται τα πλαίσια από την κυψέλη, ώστε να μη διαταράσσεται η μελισσόσφαιρα.
Θυμίζω στο σημείο αυτό ( για τους νεότερους μελισσοκόμους κυρίως ) ότι το χειμώνα οι μέλισσες «συναθροίζονται» στο κέντρο της κυψέλης και με συνεχείς συσπάσεις των θωρακικών τους μυών παράγουν θερμότητα.
Οι επισκέψεις στο μελισσοκομείο πρέπει να περιορίζονται σε επισκέψεις όπου θα διαπιστωθεί η επάρκεια των τροφών και εάν π.χ. έχουν αναποδογυρίσει οι κυψέλες από τον αέρα ή αν η βροχή ή το χιόνι έχει δημιουργήσει προβλήματα κλπ.
Καλό είναι να έχουμε βάλει κηρόπανα και φελιζόλ ώστε να περιορίσουμε την απώλεια θερμότητας αλλά και το κρύο!!
Αναλυτικά για τα (Κηρόπανο για την επιβίωση των μελισσιών το χειμώνα και όχι μόνο.)
Έχουμε ήδη αναφέρει ότι έχουμε φροντίσει το μελίσσι μας να ξεχειμωνιάσει έχοντας στη διάθεσή του επαρκείς ποσότητες τροφής (πλαίσια με μέλι).
Αν ωστόσο κινδυνεύσει από λιμοκτονία το χειμώνα, θα πρέπει να τροφοδοτηθεί με επιπλέον μέλι.
Το μέλι δίνεται είτε με α) κηρήθρες με σφραγισμένο μέλι (τα σφραγισμένα κελιά απολεπίζονται πριν δοθούν τα πλαίσια στο μελίσσι) είτε με β) κρυσταλλωμένο μέλι (τοποθετείται ανάποδα πάνω ακριβώς από τη μελισσόσφαιρα σε τροφοδότες –θα μπορούσαμε να βάλουμε το μέλι σε μεταλλικό δοχείο, να κάνουμε κάποιες μικρές οπές στο κάτω μέρος, να το τοποθετήσουμε πάνω από τους κηρηθροφορείς και να το προστατεύσουμε τοποθετώντας το εντός ενός δεύτερου μικρότερου ορόφου).
Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι οι μέλισσες για να διαλύσουν τους κρυστάλλους μελιού χρειάζεται να έχουν στη διάθεσή τους νερό.
Το μέλι είναι η φυσική ιδιοπαραγόμενη τροφή της μέλισσας, γι’ αυτό και πλεονεκτεί σε σχέση με τις άλλες ζαχαρούχες τροφές. Αν και η τροφοδότηση με μέλι μπορεί να θεωρηθεί ως αντιοικονομικό μέτρο, ωστόσο είναι η καλύτερη λύση σε καταστάσεις «έκτακτης ανάγκης».
Βέβαια, είναι αυτονόητο ότι τα μέλια τροφοδοσίας πρέπει να είναι γνωστής προέλευσης, δηλαδή δικά μας μέλια από υγιή μελίσσια, για να μη μεταδώσουμε ασθένειες στο μελισσοκομείο μας. Το κρυσταλλωμένο μέλι είναι πιθανό να προκαλέσει δυσεντερίες.
Το χειμώνα δεν τροφοδοτούμε με σιρόπι, γιατί αυξάνουμε την υγρασία στην κυψέλη και ευνοούμε την ανάπτυξη ασθενειών. Επιπλέον, το σιρόπι μπορεί να ξινίσει και να προκαλέσει δυσεντερίες.
Μπορούμε για το ξίνισμα να χρησιμοποιήσουμε θυμόλη ( 1 γρμ. ανά 30 λίτρα σιροπιού, δοσολογία για να μην ξινίσει το σιρόπι) πυκνό σιρόπι 2 ζάχαρη 1 νερό σε μπουκάλι ώστε να μην έχουμε υγρασία και ανεπιθύμητες συνέπειες.
Σοβαρό πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί και γιατί το σιρόπι λειτουργεί διεγερτικά ως προς την ανάπτυξη του μελισσιού. Οι μέλισσες «ξεγελιούνται», ιδιαίτερα σε μέρες που η θερμοκρασία αυξάνεται λίγο, π.χ. αλκυονίδες ημέρες, βγαίνουν προς συλλογή νέκταρος, αλλά τελικά δεν καταφέρνουν να επιστρέψουν στην κυψέλη.
Επίσης, την εποχή αυτή, αλλά όχι πριν ξεπεραστούν τα κρύα και οι παγωνιές, κατάλληλη είναι και η τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο.
Το ζαχαροζύμαρο δεν πρέπει να δίνεται πριν ξεπεραστούν τα κρύα και οι παγωνιές, γιατί προκαλεί διέγερση για εκτροφή γόνου, με αποτέλεσμα ο γόνος στα ακριανά πλαίσια να μην καλύπτεται από τη μελισσόσφαιρα, να παγώσει ή να εμφανίσει ασκοσφαίρωση.
Θυμίζουμε ότι μέρος της ζωής της η βαρρόα την περνάει μέσα στα σφραγισμένα κελιά του γόνου και άρα εκεί δεν μπορεί να τη «βρει» και να την εξοντώσει κανένα φάρμακο.
Έτσι, λοιπόν δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθούμε να απαλλαγούμε από τη βαρρόα όταν το μελίσσι έχει γόνο και άρα κρυμμένα μέσα στα σφραγισμένα κελιά πολλά ακάρεα, που το οποιοδήποτε φάρμακα δεν θα επηρεάσει.
Βέβαια, ούτε λόγος για «προληπτικές» επεμβάσεις.
Αναφορικά με τις ασθένειες, ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει κατά νου ότι ο εγκλεισμός των μελισσών στην κυψέλη λόγω καιρικών συνθηκών ευνοεί την αύξηση της υγρασίας στην κυψέλη. Επιπλέον, αν ενοχληθεί το μελίσσι ή αν τροφοδοτηθεί σε λάθος χρονική στιγμή, αυτό οδηγεί στο να αυξηθεί η μεταβολική του δραστηριότητα, να αυξηθούν τα περιττώματα στην κυψέλη και τελικά να ευνοηθεί η νοζεμίαση.
Είναι καιρός να αρχίζει ο μελισσοκόμος να οργανώνει το σχέδιο διαχείρισης της μελισσοκομικής τους εκμετάλλευσης για τη χρονιά που έρχεται.
Το πρόγραμμα αυτό εξαρτάται τόσο από τη μελισσοκομική παράδοση της περιοχής, όσο και από τη ζήτηση της αγοράς, το διαθέσιμο κεφάλαιο του μελισσοκόμου τόσο σε χρόνο όσο και σε χρήμα, αλλά και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν και συνεπώς και τις διαθέσιμες ανθοφορίες.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο το σχέδιο διαχείρισης όσο και οι εργασίες του μελισσοκόμου να καταγράφονται σε ένα αρχείο, ένα είδος ημερολόγιου του μελισσοκόμου.
Την τακτική αυτή ήδη πρέπει να εφαρμόζουν οι μελισσοκόμοι που είναι ενταγμένοι σε πρόγραμμα βιολογικής μελισσοκομίας, και είναι χρήσιμο για να αντιλαμβάνεται ο μελισσοκόμος το πώς οι εργασίες του, οι τροφοδοσίες του, οι μεταφορές του, οι επεμβάσεις του ωφελούν ή καταπονούν τα μελίσσια του.
Είναι ένας τρόπος ο μελισσοκόμος να μαθαίνει από τα λάθη του και να μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία της εκμετάλλευσής του σε βάθος χρόνου.
Στα πλαίσια του σχεδίου διαχείρισης της μελισσοκομικής εκμετάλλευσης θα πρέπει να σχεδιαστούν και οι πρώτες μεταφορές του χρόνου στις διαθέσιμες ανθοφορίες.
Η γύρη πιθανώς να είναι διαθέσιμη μέσα στην κυψέλη, αποθηκευμένη σε πλαίσια και αποκαλύπτεται καθώς καταναλώνεται το μέλι που την καλύπτει.
Όμως ενώ για τη γύρη υπάρχει απόθεμα στην κυψέλη και σε μεγάλη ανάγκη χρησιμοποιείται και το απόθεμα του λιπώδους ιστού των χειμωνιάτικων μελισσών, για το νερό πρέπει η μέλισσα να πετάξει να το βρει και να το κουβαλήσει στην κυψέλη.
Είναι γνωστό ότι πτήσεις μελισσών για νερό γίνονται και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες για ένα ψυχρόαιμο όν όπως είναι η μέλισσα.
Συχνά παρατηρούμε όταν η θερμοκρασία του αέρα είναι 7 - 8ο Κελσίου, μέλισσες να πετούν σε πηγές νερού.
Φροντίδα μας είναι σε τέτοιες περιοχές να δίνουμε νερό στις μέλισσες κοντά στο μελισσοκομείο σε σημείο που το θερμαίνει ο ήλιος, ώστε να περιορίσουμε τις απώλειες από μακρινές πτήσεις και κρύο νερό, που είναι σημαντικές.
Ο μελισσοκόμος σε τέτοιες περιοχές περιορίζει την εργασία του στο μελισσοκομείο, ελέγχοντας περιοδικά το βάρος των κυψελών για να εκτιμήσει τα αποθέματα μελιού.
Παρόμοιες είναι και οι εργασίες του μελισσοκόμου σε περιοχές με πολλές βροχοπτώσεις τον Ιανουάριο. Σ' αυτές τις περιοχές όχι μόνο οι χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά και οι πολλές μέρες βροχής και η υψηλή σχετική υγρασία του αέρα, περιορίζουν τις μέλισσες στην κυψέλη που δεν πραγματοποιούν πτήσεις καθαριότητας.
Αποτέλεσμα είναι σε τέτοιες περιοχές να έχουμε συχνότερα την εμφάνιση ασθενειών όπως δυσεντερία, νοζεμίαση κλπ.
Ο μελισσοκόμος τέτοιες περιοχές πρέπει να τις αποφεύγει και να διαλέγει τοποθεσίες με καλό αερισμό και εύκολη προσπέλαση στο αυτοκίνητο, ούτως ώστε να μην ευνοείται η εμφάνιση αυτών των ασθενειών αλλά και να είναι εύκολη η μεταφορά τους όταν και αν χρειασθεί.
Εντελώς διαφορετική όψη παρουσιάζει ο Ιανουάριος στα νότια και ζεστά μέρη της πατρίδας μας. Για τις περισσότερες μέρες του Ιανουαρίου και γι' αρκετές ώρες, οι μέλισσες πετούν όχι μόνο για νερό, αλλά και για γύρη και νέκταρ.
Αποτέλεσμα τα μελίσσια να διατηρούν γόνο σε 2 , 3 ή και περισσότερα πλαίσια, ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, σε περιοχές ιδιαίτερα που υπάρχουν πεύκα, τ' αποθέματα του μελιού ν' αυξάνουν.
Οι σχετικά υψηλές θερμοκρασίες και η μεγάλη εδαφική υγρασία ευνοούν παράλληλα την βλάστηση και ανθοφορία αρκετών μελισσοκομικών φυτών όπως ξυνίδας, λαψάνας ακόμη και ασφόδελων ή άγριας λεβάντας που στα βορειότερα μέρη ανθίζουν 2 και 3 μήνες αργότερα.
Όμως και σ' αυτές τις περιοχές ο μελισσοκόμος τον Γενάρη δεν πρέπει να παρασύρεται και να τροφοδοτεί πρόωρα τα μελίσσια του. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ξαφνικής κακοκαιρίας που θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες σε μελίσσια που έχουν αναπτύξει και επεκτείνει πολύ την γονοφωλιά τους. Ξερή τροφοδότηση με ζαχαροζύμαρο είναι, όταν χρειάζεται ενίσχυση το μελίσσι, η κυριότερη λύση.
Μερικοί μελισσοκόμοι, κυρίως από την Χαλκιδική που η νομαδική μελισσοκομία είναι παράδοση, μεταφέρουν τα μελίσσια τους από τα τέλη Δεκεμβρίου ακόμη στη Νότια Πελοπόννησο, για να εκμεταλλευθούν την "πρώιμη άνοιξη" αυτών των περιοχών μέσα στην "καρδιά του χειμώνα".
Η σταδιακή μετακίνησή τους προς τα βόρεια τους επιτρέπει να έχουν τα μελίσσια τους σε διαρκή ανθοφορία μέχρι ν' αρχίσουν αργά το καλοκαίρι οι μελιτοεκκρίσεις στα πευκοδάση. Μ' αυτό τον τρόπο περιορίζουν σημαντικά τις ανάγκες τροφοδότησης, πραγματοποιούν μεγάλες αποδόσεις κατά κυψέλη, έχουν όμως υψηλό κοστολόγιο μεταφορών μελισσιών και μετακινήσεων για παρακολούθηση και επιθεωρήσεις του μελισσοκομείου. Ένα σημείο όμως που δεν δίνουν την δέουσα προσοχή οι επαγγελματίες αυτοί μελισσοκόμοι, είναι η τακτική αντικατάσταση των βασιλισσών.
Η συνεχής ωοτοκία της βασίλισσας όλο το έτος περιορίζει τον χρόνο παραγωγικής ζωής των και η αντικατάστασή τους πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο ή το αργότερο κάθε δύο χρόνια. Σημαντικό επίσης στοιχείο είναι η περιοχή που θα βρεθούν την περίοδο σμηνουργίας ή εποχή φυσικής αντικατάστασης των βασιλισσών από τα μελίσσια, στοιχείο που έχει να κάνει με τη διατήρηση της ράτσας των μελισσών.
Υπάρχουν όμως και αξιόλογες ανθοφορίες γυρεοφόρων φυτών τον Γενάρη, στους κάμπους και λαγκαδιές της βόρειας Ελλάδας. Η αμυγδαλιά, μουσμουλιά, φουντουκιά, ρείκι, δενδρολίβανο, οξαλίδα ( ξυνάκι, ξυνήθρα ), είναι κατ' εξοχήν γύρε οδοτικά φυτά.
Η φρέσκια γύρη αυτή την εποχή είναι πολύ σημαντική για την διατήρηση γόνου στα μελίσσια. Τα μελίσσια που κουβαλάνε γύρη αυτή την εποχή έχουν βασίλισσα που γεννά κανονικά (βάσιμη ένδειξη).
Αμυγδαλιά: από τα τέλη Ιανουαρίου ξεκινά η ανθοφορία των πρώιμων ποικιλιών της αμυγδαλιάς, που με τη γύρη της θα δώσει το πρώτο ερέθισμα στις μέλισσες για εκτροφή γόνου και με το νέκταρ της θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του μελισσιού. Συνήθως, δεν αποθηκεύεται μέλι αμυγδαλιάς, αφού η τροφή που συλλέγεται από το μελίσσι αυτή την εποχή χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη.
Το περίσσευμα σε μέλι θα έρθει αργότερα. Δεν πρέπει να ξεχνά ο μελισσοκόμος ότι κατά το διάστημα αυτό ξεκινούν και οι ψεκασμοί των αμυγδαλεώνων με ποικίλα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα και έτσι πρέπει τα μελίσσια να μετακινηθούν έγκαιρα μετά την εκμετάλλευση της ανθοφορίας, ώστε να αποφευχθεί η δηλητηρίαση των μελισσών αλλά κυρίως η ρύπανση των προϊόντων της μέλισσας.
Αναλυτικά για την Αμυγδαλιά (Αμυγδαλιά (prunus amygdalus ή prunus dulcis)).
Mουσμουλιά : ανθίζει το χειμώνα.
Αναλυτικά για την Mουσμουλιά (Μουσμουλιά, νεσπουλιά (Eriobotrya japonica)).
Φουντουκιά: δίνει άφθονη γύρη.
Αναλυτικά για την Φουντουκιά (Φουντουκιά, Λεπτοκαρυά(Corylus avellana))
Ανοιξιάτικο ρείκι : η ανθοφορία ξεκινά νωρίς το Φεβρουάριο. Αν τα μελίσσια μείνουν περιορισμένα, λόγω καιρού, όταν βρίσκονται στο ρείκι, μπορεί να παρουσιάσουν δυσεντερίες.
Δενδρολίβανο: η άνθιση επεκτείνεται από Σεπτέμβριο ως μέσα Μαΐου.
Δίνει μεγάλη ποσότητα και καλής ποιότητας μέλι. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες δεν επηρεάζουν την ανθοφορία του. Πρέπει να διαδοθεί σε περιοχές όπου ξεχειμωνιάζουν μελίσσια και να χρησιμοποιηθεί στις φυτοκαλύψεις δημόσιων εκτάσεων, αφού είναι και εξαιρετικά ανθεκτικό ως φυτό.
Αναλυτικά για το Ανοιξιάτικο ρείκι (Ρείκι ανοιξιάτικο, ερείκη δενδρώδεις,ασπρόρεικο,ντρίζα,τσάρο (Εrica alborea)).
Οξαλίδα (ξυνάκι, ξυνήθρα): οι μέλισσες το προτιμούν κυρίως πρωινές ώρες. Η ανθοφορία ξεκινά από τα μέσα του χειμώνα και βοηθά στη γρήγορη ανάπτυξη των μελισσιών, λόγω της άφθονης γύρης που δίνει.
Αναλυτικά για την Οξαλίδα (Οξαλίδα, αγριολάπαθο, ξυνάκι, (Oxalis pes-captae ή ceruna)).
Εργασίες στην αποθήκη.
Ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει στη διάθεσή του ένα χώρο, μελισσοκομική αποθήκη, υπόστεγο, ένα χώρο σε αγρόκτημα ακόμη και ένα υπόγειο χώρο πολυκατοικίας (για τους αστούς μελισσοκόμους), όπου θα αποθηκεύει το μελισσοκομικό υλικό που δεν χρησιμοποιεί στα μελίσσια του την δεδομένη στιγμή, αλλά και θα εργάζεται για την κατασκευή, επισκευή και συντήρησή του.
Ο Γενάρης για όλες τις περιοχές της χώρας μας είναι ο μήνας με την περισσότερη δουλειά στην αποθήκη.
Οι εργασίες αυτού του μήνα ξεκινούν από την αγορά των καινούργιων κυψελών και εφοδίων, την προετοιμασία τους που απαιτεί πολύ χρόνο, την επισκευή των κυψελών που έχουν υποστεί φθορές, την συρμάτωση πλαισίων.
Οι εργασίες αυτές είναι βασικές και η σημασία τους θα φανεί την άνοιξη που έρχεται. Τότε που οι δουλειές με τα μελίσσια είναι αυξημένες και δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για επισκευή και συντήρηση του υλικού.
Οι καινούργιες κυψέλες απαιτούν σωστή προετοιμασία προτού τοποθετηθούν στα μελίσσια, αλλά και προσοχή κατά την αγορά τους.
Είναι προτιμότερο να διαθέσουμε περισσότερα χρήματα στην αρχή αγοράζοντας καλό κατασκευασμένες κυψέλες, με πυθμένα "κόντρα πλακέ θαλάσσης", κινητή βάση, πόρτα εισόδου που θα κλείνει καλά και θα μπαίνει και βγαίνει εύκολα, εύχρηστους και ασφαλείς συνδετήρες, ενώ ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα "τακούνια" των κυψελών.
Συνήθως τα τακούνια που διαθέτουν οι καινούργιες κυψέλες δεν είναι καρφωμένα, ούτε είναι από ανθεκτικό ξύλο. Επειδή η φθορά των κυψελών αρχίζει από τα τακούνια που βρίσκονται συνεχώς σχεδόν σε υγρό έδαφος, είναι πολύ σωστό να τα κατασκευάζουμε μόνοι μας από σκληρό ξύλο π.χ. ακακία, μουριά (σκαμνιά), καραγάτσι κλπ. Επειδή το κάρφωμα τους είναι δύσκολο, χρησιμοποιούμε 2 ξυλόβιδες ολό πασσες ώστε αν χρειασθεί να βγουν να μη καταστρέφεται η κυψέλη.
Για το συρμάτωμα των πλαισίων πρέπει απλώς να περνάμε τα σύρματα (η πιο χρονοβόρα εργασία) και να τα δένουμε όταν θα τα χρειασθούμε την άνοιξη, γιατί αν δεθούν τον χειμώνα το καλοκαίρι θα έχουν χαλαρώσει.
Επίσης τον Γενάρη, όσοι θα ασχοληθούν με την παραγωγή μελιού σε σεξιόν (μελητοκηρίδια), πρέπει να ετοιμάσουν τα πλαίσια που υπολογίζουν ότι θα χρειασθούν. Το ανοιξιάτικο πεύκο είναι κοντά και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για παραγωγή μελιού σε σέξιον.
ΕΠΟΧΙΑΚΟΙ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ
Δημήτρης Τσέλλιος Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου