Κρανιά, κράνα, Κράνεια , μαυροβεργιά. ( Cornus mas )

Eίναι φυλλοβόλο δέντρο που φθάνει σε ύψος 5-10 μέτρων και είναι αγγειόσπερμο.
Τα είδη του γένους Cornus είναι περίπου 50 και είναι φυλλοβόλα στην πλειοψηφία τους.

Δεν έχει ευαισθησία στα υγρά ή στα ξηρά εδάφη.
Χαρακτηρίζεται από πυκνό φύλλωμα. Τα άνθη της είναι κίτρινα με τέσσερα πέταλα και οι καρποί της σφαιρικοί με έντονο κόκκινο χρώμα και ξινή γεύση - ονομάζονται κράνα.
Η κρανιά ανθίζει νωρίς τον χειμώνα (Ιανουάριο- Φεβρουάριο) πριν να βγάλει τα φύλλα της , τα δε άνθη της είναι μικρά και κίτρινου χρώματος.
Η πρώιμη εμφάνιση των ανθέων της, την καθιστά ένα πολύ καλό μελισσοκομικό φυτό.

Η άνθηση της κρανιάς διαρκεί περίπου 45-50 ημέρες είναι δε πολύ όμορφο δένδρο κατά την άνθηση, ενώ η περίοδος καρποφορίας της είναι τους φθινοπωρινούς μήνες, Οκτώβριο και Νοέμβριο.
Τα φύλλα της είναι λογχοειδή με μικρή διαφορά στο χρώμα της εσωτερικής από την εξωτερική όψη. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο φυτό στην Ευρώπη.
Η καταγωγή της κρανιάς προέρχεται από την ανατολική Ασία και την βόρεια Αμερική. Η παραδοσιακή κινεζική ιατρική χρησιμοποιούσε από αιώνες τα κράνα.
Η κρανιά αναφέρεται πρώτη φορά από τον Όμηρο στην Οδύσσεια, όπου η Κίρκη τάισε με καρπούς κρανιάς τον Οδυσσέα και το πλήρωμά του, για να τους μετατρέψει σε γουρούνια. 

Ο Παυσανίας αναφέρει ότι ο Δούρειος Ίππος φτιάχτηκε από ξύλο κρανιάς. Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, το ξύλο της κρανιάς ήταν τόσο σκληρό όσο το κόκκαλο και χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτούν ακόντια. 

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τα τόξα των Λυκίων ήταν φτιαγμένα από ξύλο κρανιάς.

Η κρανιά είναι ένα δένδρο που αυτοφύεται στις ορεινές περιοχές της χώρας μας και για τον λόγο αυτό είναι πολύ καλά προσαρμοσμένη στις εδαφο κλιματικές συνθήκες της Ελλάδος. Είναι φυτό που αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που φθάνουν τους -25οC.
Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Βιολογίας Οπωροκηπευτικών του Α.Π.Θ. πάνω σε 100 περίπου δείγματα νωπών καρπών, τα κράνα είχαν την υψηλότερη τιμή αντιοξειδωτικής δραστηριότητας.
Φυτρώνει σε όλη την Ελλάδα, σε θαμνότοπους, δάση, χωράφια, πλαγιές .
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και μοσχεύματα.
Δίνει νέκταρ και γύρη χρώματος κίτρινου.