ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΣ VS ΜΕΛΙΣΣΑΣ.

Τι θέλει κάθε πλάσμα στον πλανήτη? Φυσικά, πρώτα απ' όλα να διαιωνίσει το είδος του. Η μέλισσα δεν ξεφεύγει από αυτόν τον κανόνα.

Τι θέλει ο μελισσοκόμος? Φυσικά, μέγιστες αποδόσεις σε προϊόντα μέλισσας.

Ο φυσικός τρόπος πολλαπλασιασμού ενός μελισσιού, καταγεγραμμένος στο DNA της Apis Mellifera, είναι η σμηνουργία.

Σμηνουργία, όμως, για τον μελισσοκόμο σημαίνει οικονομική καταστροφή. Ποιος θα ήθελε να χάνει κάθε φορά το 60% των μελισσιών του?

Ας δούμε, πρώτα απ΄ όλα τι κυρίως πυροδοτεί την τάση για σμηνουργία σε μία μελισσοκομική κυψέλη.

Να σημειώσουμε ότι το μελίσσι, αποφασίζει να σμηνουργήσει 2-4 εβδομάδες πριν την εκδήλωση του φαινομένου.

Για να φθάσουμε στην σμηνουργία πρέπει να επιδράσουν συνδυαστικά διάφοροι παράγοντες όπως:

Εξαιρετικά μεγάλη έκταση του γόνου και απουσία χώρου ωοτοκίας για την βασίλισσα.

Διατάραξη της ποσόστωσης μελισσών ως προς τον καταμερισμό ρόλων, με την ύπαρξη πάρα πολλών παραμανών.

Έλλειψη επαρκούς χώρου στην κυψέλη και συνθήκες συνωστισμού λόγω υπερβολικά μεγάλου αριθμού μελισσών ως προς τον συνολικό όγκο της κυψέλης.

Μη επαρκής χώρος αποθήκευσης για μέλι και γύρη.

Η κληρονομική προδιάθεση του μελισσιού για σμηνουργία.

Η ηλικία της βασίλισσας. Οι νεότερες βασίλισσες συνήθως δεν σμηνουργούν.

Η ανεπάρκεια στην ποσότητα φερομόνης που εκλύει η βασίλισσα, ώστε να διανεμηθεί επαρκώς σε όλα τα άτομα της κυψέλης.

Επιπλέον, η μεγάλη διάρκεια ημερήσιου φωτός, σχετικά καλές θερμοκρασίες, καλή νεκταροέκκριση και ύπαρξη πολλών και πλούσιων γυρεοδοτικών φυτών, είναι παράγοντες που ευνοούν τη σμηνουργία.

Το φαινόμενο της σμηνουργίας δεν πρέπει να συγχέεται με το φαινόμενο "λιποταξίας" και εγκατάλειψης της κυψέλης από το μελίσσι, το οποίο μπορεί να συμβεί και για τους εξής λόγους:  λόγω έλλειψης τροφής ή νερού, παρασίτων ή προσβολής από ασθένειες, συχνών ενοχλήσεων από ανθρώπους ή διάφορους εχθρούς, αλλαγές καιρικών συνθηκών, ανεπαρκή αερισμού ή και προβληματικής βασίλισσας.

Γνωρίζοντας, λοιπόν, τους λόγους σμηνουργίας, ο μελισσοκόμος καλείται να πολεμήσει ενάντια σε αυτό το αρχέγονο ένστικτο, ελέγχοντας και αντιστρέφοντας όλες τις προϋποθέσεις που την πυροδοτούν.

Δυστυχώς, η εντατική εκμετάλλευση των μελισσών, απαιτεί, εκτός των άλλων, πρακτικές, όπως η πρόληψη και καταστολή σμηνουργίας που καθιστούν την αγάπη για τη μέλισσα πολύ σχετική έννοια!

Επιμέλεια σύνταξης: Γρηγόρης Παπατάτσης Εκπαιδευτικός, Μελισσοκόμος.