Ομοιόσταση μελισσών.

ΧΕΙΜΩΝΑΣ & ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

Η ομοιόσταση είναι η ικανότητα διατήρησης ενός σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος ως απόκριση στις περιβαλλοντικές αλλαγές.

Το εύρος περιβαλλοντικής θερμοκρασίας, κατά το οποίο μπορούν να εργαστούν οι μέλισσες κυμαίνεται μεταξύ 14 - 38° C. Κάτω από τη θερμοκρασία των 14 βαθμών μειώνεται η πτητική τους ικανότητα.

Οι μέλισσες είναι απρόθυμες να πετάξουν σε θερμοκρασίες κάτω από 10 και πάνω από 43,5° C.

Τον χειμώνα, όταν η θερμοκρασία του αέρα πέσει κάτω από 18° C, οι μέλισσες αρχίζουν να πλησιάζουν η μία την άλλη, ώστε αυτή η πύκνωση του πληθυσμού να διατηρεί τη βασίλισσα και τις ίδιες σε σχετικά θερμό περιβάλλον. Η πύκνωση αυτή γίνεται ιδιαίτερα έντονη όταν έχουμε θερμοκρασία περιβάλλοντος κάτω από 14° C.

Όσο η θερμοκρασία περιβάλλοντος πέφτει τόσο μεγαλύτερη η πύκνωση, οπότε λέμε ότι το μελίσσι έχει δημιουργήσει μελισσόσφαιρα.

Η ιδανική θερμοκρασία ενός μελισσοσμήνους είναι 35° C. Η μέση θερμοκρασία που παρατηρείται στο κέντρο της μελισσόσφαιρας τον χειμώνα είναι 27° C, ενώ 9° C είναι η μέση θερμοκρασία που παρατηρείται στο εξώτερη περιοχή αυτής. Η ελάχιστη που έχει παρατηρηθεί στο κέντρο της και στο εξωτερικό μέρος της είναι 13° C και 8° C αντίστοιχα.

Οι μέλισσες, κατά τον χειμώνα, καταφέρνουν να ελέγχουν την θερμοκρασία του σμήνους κινώντας έντονα τους μυς στο σώμα τους, ανεβάζοντας την θερμοκρασία σε αυτό και μέχρι 44° C! Μία τέτοια μέλισσα μπορεί να θερμάνει έως και 70 γειτονικά κελιά! Οι μέλισσες που βρίσκονται στην εξωτερική περιοχή παραμένουν ακίνητες, δημιουργώντας ένα στρώμα μόνωσης, και εναλλάσσονται με αυτές των εσωτερικών περιοχών, αλλάζοντας κάθε τόσο ρόλους.

Σε θερμοκρασία πάνω από 7° C, οι μέλισσες μπορούν αν εκτελέσουν μικρές πτήσεις καθαρισμού εκτός κυψέλης, αλλά αν δεν επιστρέψουν άμεσα σε αυτή, πολύ σύντομα θα "παγώσουν" και θα είναι ανίκανες να πετάξουν.

Σημείωση: οι αριθμητικές τιμές έχουν υποστεί στρογγυλοποίηση όχι πάνω από 0,2.

ΠΗΓΕΣ

Hiskey, Daven (2012, June 30) “How honey bees keep their hives warm given that they are cold blooded” [Blog post]

McDonough, Margo. (2011, February 3). “How insects survive the long, cold winter” [Blog Post]

Owens, Charles D. (1971) The Thermology of Wintering Honey Bee Colonies. US Agricultural Research Service

Bean, Karen E. (2010, November 23) “What happens to honeybees in the winter?” [Blog post] Brookfield Farm Bees & Honey Blog

University of Kentucky Entymology Department (2017, June) “Basic Beekeeping Operations” [Blog post]

Επιμέλεια σύνταξης: Γρηγόρης Παπατάτσης Εκπαιδευτικός, Μελισσοκόμος.