ΣΧΕ∆ΙΟ ΕΤΗΣΙΩΝ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΩΝ ΧΕΙΡΙΣΜΩΝ
Έχοντας υπόψη τις πληροφορίες που δόθηκαν σε προηγούµενες αναρτήσεις, θα αναφερθώ συνοπτικά στους διάφορους µελισσοκοµικούς χειρισµούς που γίνονται κατά τη διάρκεια ενός έτους.
Επειδή οι κλιµατολογικές συνθήκες ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή, είναι αδύνατο να δοθεί ένα συγκεκριµένο διάγραµµα για όλη τη χώρα.
Όµως, υπάρχουν κάποιοι χειρισµοί που γίνονται παντού, µε κάποια χρονική προσαρµογή.
Για πρακτικούςλόγους, η αναφορά θα γίνει σε 5 περιόδους:
Α. Αργά το χειµώνα-νωρίς την άνοιξη, Β. Άνοιξη, Γ. Καλοκαίρι, ∆. Φθινόπωρο, Ε. Χειµώνας.)
Α) ΑΡΓΑ ΤΟ ΧΕΙΜΩΝΑ - ΝΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ
Ο βασικότερος λόγος που επιθεωρούµε τα µελίσσια µας αυτήν την εποχή είναι ο έλεγχος των αποθεµάτων τροφής.
Η πιθανότητα δηµιουργίας παγετού δεν έχει περάσει και ο κίνδυνος απωλειών µελισσών από λιµοκτονία είναι υπαρκτός.
Πολλά µελίσσια έχουν αρχίσει ήδη την εκτροφή του γόνου, ιδιαίτερα στις νότιες περιοχές της χώρας.
Αν και έχουν αρχίσει κάποιες πρώιµες ανθοφορίες, τα µελίσσια δεν είναι σε θέση να συλλέξουν επαρκή τροφή για την εκτροφή του γόνου και, ιδίως σε µια παρατεταµένη κακοκαιρία, ο κίνδυνος λιµοκτονίας είναι άµεσος.
Επίσης, τώρα θα επιλέξουµε το σύστηµα εκµετάλλευσης που θα ακολουθήσουµε.
Οι κυριότερες εργασίες που γίνονται αυτή την περίοδο είναι οι εξής:
1. Επιθεώρηση των µελισσιών µε ηλιοφάνεια και ζεστό καιρό.
Ελέγχουµε τα αποθέµατα τροφής, την κατάσταση του γόνου και το αν υπάρχει βασίλισσα.
Κάνουµε αναδιάταξη των πλαισίων, τοποθετώντας αυτά µε το µέλι δίπλα στο γόνο.
∆ιατηρούµε τον πυθµένα των κυψελών καθαρό.
2. Τροφοδότηση µε µέλι, κατά προτίµηση σφραγισµένο σε κηρήθρες.
Αυτές µπορεί ο µελισσοκόµος να τις έχει αποθηκεύσει από προηγούµενες ανθοφορίες ή να τις πάρει από άλλο µελίσσι που έχει περίσσευμα τροφής.
(Περισσότερα για τις τροφοδοσίες αυτήν
την περίοδο από τη Γούναρη (2004α).
3. Μελίσσια αδύνατα ή ορφανά συνενώνονται µε κανονικά µελίσσια.
4. Αν κάποιο µελίσσι κινδυνεύει από λιµοκτονία, το ψεκάζουµε µε λίγο χλιαρό σιρόπι για να ζωντανέψει και το εφοδιάζουµε µε κηρήθρες µε µέλι που έχουµε αποσφραγίσει.
5. Αν ο καιρός είναι κρύος, προτιµάµε την τροφοδότηση µε ζαχαροζύµαρο παρά µε σιρόπι.
6. Αφαιρούµε τον ένα όροφο από µελίσσια διώροφα, µε λίγο πληθυσµό.
7. Φροντίζουµε να µην υπάρχει υγρασία µέσα στην κυψέλη.
8. Συνεχίζουµε την προετοιµασία του µελισσοκοµικού υλικού.
9. Κάνουµε καταπολέµηση των εχθρών και ασθενειών.
Τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος για καταπολέµηση της βαρροϊκής ακαρίασης, ενώ λαµβάνονται προληπτικά µέτρα για τη νοζεµίαση (Γούναρη, 2004α).
10. Επιλογή του συστήµατος εκµετάλλευσης (Γούναρη, 2004β), κάνοντας έναν
προγραµµατισµό αναφορικά µε το εάν θα είναι το µέλι το µόνο προϊόν που θα παραχθεί ή θα υπάρξουν και άλλα (γύρη, βασιλικός πολτός).
Επίσης, πρέπει να αποφασιστεί ποιες βασίλισσες θα αντικατασταθούν και πως, όπως επίσης και το αν θα αυξηθεί ο αριθµός των µελισσιών.
Τέλος, πρέπει να καθοριστούν οι µελιτοφορίες που θα εκµεταλλευτούν, ενώ πάντα πρέπει να υπάρχουν και κάποιες εναλλακτικές επιλογές στην περίπτωση που κάποια ανθοφορία δεν ευνοηθεί από τις καιρικές συνθήκες.
11. Οι σηµαντικότερες µελιτοφορίες της εποχής αυτής είναι: αµυγδαλιά, ξυνίδα, χαρουπιά, µουσµουλιά, αγριοράδικο, βερικοκιά, ασφόδελος κ.α.
Β) ΆΝΟΙΞΗ.
Αυτή την περίοδο τα µελίσσια πρέπει να αναπτυχθούν και να αποκτήσουνπολύ πληθυσµό για να εκµεταλλευτούν τις ανθοφορίες που έρχονται.
Οι µέλισσες συλλέγουν άφθονο νέκταρ και γύρη από τις ανθοφορίες που υπάρχουν, όµως οι ανάγκες είναι πολύµεγάλες λόγω της επέκτασης της γονοφωλιάς και της ραγδαίας αύξησης του πληθυσµού.
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΙΝΑΙ:
1. Ελέγχουµε τα αποθέµατα τροφής.
Παρόλο που οι µέλισσες συλλέγουν πολλές τροφές, οι ανάγκες είναι πολύ µεγάλες λόγω της συνεχούς εκτροφής γόνου και ενδέχεται η κατανάλωση να είναι µεγαλύτερη από την ποσότητα που συλλέγεται.
2. Επιθεωρούµε τα µελίσσια για την κατάσταση της βασίλισσας, την ποσότητα και την
ποιότητα του γόνου, την παρουσία εχθρών και ασθενειών και τέλος την ύπαρξη
βασιλικών κελιών σµηνουργίας.
3. Αν διαπιστώσουµε κάποια πάθηση, κάνουµε τους κατάλληλους χειρισµούς.
4. Κρατάµε καθαρό τον πυθµένα της κυψέλης.
5. Όπου χρειάζεται, κάνουµε διεγερτική τροφοδότηση.
6. Ενισχύουµε τα αδύνατα µελίσσια, παίρνοντας σφραγισµένο γόνο από µελίσσια δυνατά και υγιή.
7. Προβαίνουµε στις διαδικασίες πρόληψης της σµηνουργίας, ιδιαίτερα σε µελίσσια δυνατά, µε πολύ πληθυσµό.
Αν διαπιστώσουµε βασιλικά κελιά σµηνουργίας,
προβαίνουµε σε καταστολή αυτής ή, επειδή ούτως ή άλλως είναι µια διαδικασία επίπονη και αµφιβόλου επιτυχίας, έχουµε το νου µας για να συλλάβουµε τον αφεσµό.
8. Τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος για να αντικαταστήσουµε τις γερασµένες ή
ελαττωµατικές βασίλισσες, κάνοντας βασιλοτροφία.
9. Σε δυνατά και υγιή µελίσσια τοποθετούµε γυρεοπαγίδες για να χρησιµοποιήσουµε τη
γύρη στην παρασκευή υποκατάστατων γύρης.
10. Κάνουµε τους κατάλληλους χειρισµούς για να επεκτείνουµε τη γονοφωλιά.
Αυτοί είναι:
ι) περιστροφή κατά 180° των ακριανών πλαισίων της γονοφωλιάς, ώστε τα άδεια κελιά να µεταφερθούν προς το εσωτερικό,
ιι) απολέπιση των στεφανιών µελιού ώστε οι µέλισσες να µεταφέρουν το µέλι αλλού και να δηµιουργηθεί χώρος για ωοτοκία,
ιιι) οριζόντια µετατόπιση των κηρηθρών του γόνου για επέκταση της γονοφωλιάς ,
ιν) µετά από αυτά, προσθέτουµε άδειες κηρήθρες ή πατώµατα, για να βάλουμε δεύτερο πάτωμα , θα πρέπει οι µέλισσες να καλύπτουν και τα 10 πλαίσια, µε το γόνο να έχει επεκταθεί σε 6-8 από αυτά.
Στο νέο πάτωµα µεταφέρουµε 2 πλαίσια µε ανοιχτό γόνο στο κέντρο και συµπληρώνουµε µε άδειες κηρήθρες,
ν) σε µελίσσια που ξεχειµώνιασαν µε δύο πατώµατα, αυτή την περίοδο η βασίλισσα έχει µεταφερθεί στο πάνω πάτωµα λόγω υψηλότερης θερµοκρασίας και έχει αρχίσει να ωοτοκεί.
Οι µέλισσες µαζεύουν γύρη στο κάτω πάτωµα και έτσι αυτή βρίσκεται µακριά από τον γόνο.
Έτσι, κάνουµε αναστροφή πατωµάτων, κατεβάζοντας τη γονοφωλιά στο κάτω πάτωµα.
11. Αντικαθιστούµε τα παλιά πλαίσια µε φύλλα κηρήθρας ή κτισµένες κηρήθρες.
Τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος για να αντικαταστήσουµε τις παλιές και µαυρισµένες
κηρήθρες, βάζοντας φύλλα κηρήθρας, τα οποία οι µέλισσες κτίζουν γρήγορα.
12. Κάνουµε χωρισµό των µελισσιών για να τα πολλαπλασιάσουµε.
Αν χωρίσουµε µια κυψέλη στα δύο, το νέο µελίσσι που δεν έχει βασίλισσα θα φτιάξει σύντοµα και έτσι θα αποκτήσουµε ένα νέο µελίσσι.
13. ∆ίνουµε προσοχή στους ψεκασµούς που γίνονται στους οπωρώνες για να µην έχουµε απώλειες µελισσών.
14. Λαµβάνουµε µέτρα για τις σφήκες, σε περιοχές που υπάρχει πρόβληµα.
Η καταπολέµηση πρέπει να γίνει την άνοιξη µε παγίδες, όταν υπάρχουν µόνο βασίλισσες-σφήκες. Αν καταπολεµηθούν αυτές, δε θα υπάρξει μεγάλο πρόβληµα.
15. Οι σηµαντικότερες µελιτοφορίες της άνοιξης είναι:
ακακία, ανοιξιάτικο πεύκο, δάφνη, βερικοκιά, δαµασκηνιά, βυσσινιά, κερασιά, µηλιά, λαδανιά, σινάπι, εσπεριδοειδή, θρούµπι, παλιούρι, παπαρούνα, φακελωτή, ενώ πολλά είναι τα µικρότερης σηµασίας φυτά που ανθίζουν αυτή την περίοδο.
Από τις ανθοφορίες αυτές, ο µελισσοκόµος δύναται να πάρει παραγωγή µελιού από το ανοιξιάτικο πεύκο, τα εσπεριδοειδή και το παλιούρι.......
Γ) ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ.
Σε πολλές περιοχές, ιδίως τις νησιωτικές, το καλοκαίρι είναι κατεξοχήν περίοδος παραγωγής µελιού, λόγω της ανθοφορίας του θυµαριού.
Αλλά και σε άλλες περιοχές έχουµε αυτήν την περίοδο τις σηµαντικότερες ανθοφορίες.
Τα µελίσσια έχουν πολύ πληθυσµό και ενστικτωδώς συλλέγουν µεγάλες ποσότητες νέκταρος για να δηµιουργήσουν αποθέµατα τροφής.
(Λεπτοµέρειες για το θέµα της εκµετάλευσης του θυµαριού από τη Γούναρη (2004γ).
ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΚΥΡΙΩΣ ΜΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΞΗΣ:
1. Ενώνουµε τα αδύνατα µελίσσια µε δυνατά ή ακόµα και δυνατά µεταξύ τους για να πάρουµε µεγαλύτερη παραγωγή.
2. Αρχίζουµε διεγερτική τροφοδότηση 5-6 βδοµάδες πριν την έναρξη της κύριας
ανθοφορίας για να διεγείρουµε την παραγωγή γόνου.
(Προσοχή! Αν ταΐσουµε κοντά στην έναρξη της κύριας ανθοφορίας, αυτό θεωρείται νοθεία!!!!!!!)
3. Προσθέτουµε ορόφους για να δώσουµε χώρο στα µελίσσια να αποθηκεύσουν µέλι.
4. Λίγο πριν την έναρξη της µελιτοφορίας, τοποθετούµε βασιλικά διαφράγµατα για να
κρατήσουµε τη βασίλισσα µακριά από τον µελιτοθάλαµο.
5. Αποφυγή των καλλιεργειών στις οποίες γίνονται συχνοί ψεκασµοί.
6. Αποφυγή θεραπείας των µελισσιών αυτή την περίοδο.
7. Προσοχή στις επιθεωρήσεις όταν δεν υπάρχουν µελιτοφορίες για να µην προκληθεί λεηλασία.
8. Εξάγουµε το κερί από παλιές και σπασµένες κηρήθρες µε τη βοήθεια του ηλιακού κηροτήκτη.
9. Μεριµνούµε ώστε οι αποθηκευµένες κηρήθρες να µην προσβληθούν από κηρόσκωρο.
10. Αντιµετωπίζουµε το λεγόµενο ‘κενό ανθοφορίας’, που αφορά στον περιορισµό των
ανθοφοριών τον Αύγουστο.
Τροφοδοτούµε διεγερτικά µε σιρόπι για να αυξηθεί η ωοτοκία της βασίλισσας ή µεταφέρουµε τα µελίσσια σε περιοχή µε ανθισµένα φυτά.
(Συνήθως τα µελίσσια έχουν αρκετή γύρη, ώστε να µη χρειάζονται τροφοδότηση. )
11. Οι ανθοφορίες που δίνουν παραγωγή µελιού αυτήν την περίοδο είναι κυρίως θυµάρι,
βαµβάκι και έλατο, ακολουθούν βελανιδιά, ευκάλυπτος, καστανιά και ηλίανθος,
ενώ υπό συνθήκες παράγεται και µέλι από γλυκάνισο, πολυκόµπι και φλαµουριά.
Υπάρχουν και άλλες ανθοφορίες που βοηθάνε τα µελίσσια να αντεπεξέλθουν τη δύσκολη περίοδο του Αυγούστου, όπως η αγριοσουσαµιά, το δενδρολίβανο, η λεβάντα, το λιγούστρο, η λυγαριά και η φακελωτή✓✓✓✓✓✓
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αυτή την περίοδο έχουµε τις σηµαντικότερες µελιτοφορίες για την παραγωγή µελιού (πεύκο, ερείκη κλπ.).
Επίσης, προετοιµάζουµε τα µελίσσια για το ξεχειµώνιασµα.
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΑΥΤΉΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ:
1. Στη µελιτοφορία του πεύκου µεταφέρουµε πάντα διώροφα και δυνατά µελίσσια.
Επειδή οι µέλισσες δε συλλέγουν γύρη, τροφοδοτούµε µε υποκατάστατο γύρης για να
µη σταµατήσει η ωοτοκία της βασίλισσας.
2. Αντικαθιστούµε τις ελαττωµατικές βασίλισσες και µεριµνούµε ώστε όλα τα µελίσσια
να έχουν αρκετό γόνο και να εισέλθουν στο χειµώνα µε νέες µέλισσες.
3. Αν τα µελίσσια δεν έχουν µέλι, τροφοδοτούµε µε σιρόπι, ενώ παρέχουµε και υποκατάστατο γύρης αν δεν έχουν γύρη.
4. Συνενώνουµε τα αδύνατα µελίσσια. Ειδικά στη µελιτοφορία του πεύκου, ενίοτε
συνενώνουµε και δυνατά µελίσσια για µεγαλύτερες αποδόσεις.
5. Μεταφέρουµε 2-3 µελίσσια στους ερεικώνες για να αποτελέσουν δείκτες έναρξης της
ανθοφορίας του ρεικιού.
Το ρείκι θα βοηθήσει σηµαντικά τα µελίσσια να ανανεώσουν τον πληθυσµό και να ξεχειµωνιάσουν µε νέες µέλισσες.
6. Οι κύριες µελιτοφορίες για τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας αυτή την περίοδο
είναι το πεύκο και το ρείκι.
Εκτός από αυτές, υπάρχουν κάποιες που βοηθάνε τα µελίσσια να αντιµετωπίσουν την παύση της νεκταροέκκρισης του καλοκαιριού, αφού είναι ανθισµένα νωρίς το φθινόπωρο.
Αυτά είναι η χαρουπιά και το πολυκόµπι.
Άλλα φυτά που βοηθάνε τα µελίσσια αυτήν την περίοδο είναι το αλµυρίκι, το αρκουδόβατο, ο κισσός, η κουµαριά και η µουσµουλιά✓✓✓✓
Ε) ΧΕΙΜΩΝΑΣ.
Πριν αρχίσουν τα κρύα, τα µελίσσια µεταφέρονται σε κατάλληλη θέση για ξεχειµώνιασµα.
Αυτή η θέση δεν πρέπει να έχει βορινή έκθεση, να είναι προσήλια και να προστατεύεται από τους ανέµους.
ΕΠΙΣΗΣ, ΜΕΡΙΜΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΕΞΗΣ:
1. Τοποθετούµε τις κυψέλες πάνω σε βάση για να αποφεύγεται η υγρασία.
Επίσης, τοποθετούµε διαφράγµατα στην είσοδο των κυψελών για να µη µπουν µέσα ποντίκια.
2. Βάζουµε πέτρες πάνω στα καπάκια των κυψελών για να µην τις πάρει ο αέρας.
3. Προετοιµάζουµε το µελισσοκοµικό υλικό για την επόµενη χρονιά.✓✓✓✓✓✓
Επιμέλεια σύνταξης: Γραμμένος Τομ Μελισσοκόμος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου