ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ

Οι χειρισμοί αυτοί γίνονται πριν το  μελίσσι εκδηλώσει την τάση σμηνουργίας και δημιουργήσει βασιλικά κελιά.

• Αύξηση του χώρου του μελισσιού. Ανάπτυξη μελισσιού οριζόντια μέχρι να καλύψει τα δέκα πλαίσια πληθυσμό. Οι άκτιστες κηρήθρες τοποθετούνται μετά τον γόνο πριν από τη γύρη και ποτέ ανάμεσα στο γόνο.  Όταν το μελίσσι καλύψει τα 9-10 πλαίσια πληθυσμό τοποθετείται δεύτερο πάτωμα λαμβάνοντας υπόψη τα εξής: 

α) Όταν ο γόνος είναι περιορισμένος στα 4-6 πλαίσια και υπάρχει ακόμα πιθανότητα οι θερμοκρασίες να μειωθούν κάτω από 18  C το δεύτερο πάτωμα τοποθετείται με ή χωρίς βασιλικό διάφραγμα (Β.Δ.) και χωρίς να ανεβάσουμε πλαίσια γόνου. Το Β.Δ. κρατά τη βασίλισσα στην γονοφωλιά  και οργανώνεται καλύτερα το μελίσσι 

β) Όταν ο γόνος φτάσει τα 7-9 πλαίσια και οι θερμοκρασίες έχουν ανέβει πάνω από 18 C, το πάτωμα τοποθετείται με Β.Δ. Στον κάτω όροφο αφήνονται μόνο 6 πλαίσια γόνου και τα υπόλοιπα μεταφέρονται στο πάνω πάτωμα. Η διάταξη αυτή, δηλαδή των 6 πλαισίων γόνου στη γονοφωλιά, διατηρείται καθ’ όλη την περίοδο σμηνουργίας (καθαρή γονοφωλιά).  Χρησιμοποιείστε τις κτισμένες κηρήθρες. Κηρήθρες που τρυγήθηκαν και δεν δόθηκαν για «γλείψιμο» στις μέλισσες το φθινόπωρο γίνονται καλύτερα αποδεκτές από τις μέλισσες. Ανοίξτε μια δεύτερη είσοδο πάνω από το ΒΔ που βοηθά την διαφυγή των κηφήνων και τον καλύτερο αερισμό της κυψέλης  

•Κτισμένες κηρήθρες ανάμεσα στο σφραγισμένο γόνο (σφήνες). Για να ξεκινήσει η σμηνουργία ο κλειστός γόνος θα πρέπει να καλύψει το 85-90% του συνολικού χώρου της γονοφωλιάς. Η τοποθέτηση κτισμένων κηρηθρών ανάμεσα στα πλαίσια γόνου μειώνει σημαντικά το ποσοστό αυτό, περιορίζει τη τάση σμηνουργίας και σε αρκετές περιπτώσεις την σταματά.

• Αντικατάσταση γερασμένης βασίλισσας. Νεαρές βασίλισσες εκκρίνουν περισσότερες φερομόνες με αποτέλεσμα να μειώνεται η τάση σμηνουργίας

• Αποφεύγεται βασιλοτροφία με κελιά φυσικής σμηνουργίας. 

• Τεχνητός αφεσμός: Μελίσσια που αναπτύσσονται πολύ γρήγορα και πιθανόν να φτάσουν σε σμηνουργία σπάζουν σε δύο ή τρεις παραφυάδες, αναπτύσσονται ξεχωριστά και είτε παραμένουν έτσι  ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των  μελισσιών του μελισσοκομείου είτε συνενώνονται για να εκμεταλλευτούν μια καλή ανθοφορία –

• Μελίσσια με δύο βασίλισσες. Ακολουθήστε τα εξής στάδια α) Σε μελίσσια που έφτασαν τα 15-20 πλαίσια πληθυσμό φροντίστε να υπάρχει νεαρός γόνος (κάτω των 3 ημερών) και στους δύο ορόφους. β) Ανάμεσα στους δύο ορόφους τοποθετείστε ένα διαχωριστικό χώρισμα (κοντραπλακέ) ώστε να δημιουργηθεί  ορφάνια στον όροφο που απουσιάζει η βασίλισσα. Κάντε μια δεύτερη είσοδο στο πίσω μέρος της κυψέλης πάνω από το χώρισμα. γ) Επιθεωρείστε το μελίσσι και εντοπίστε την παρουσία των Β.Κ. Ας  υποθέσουμε ότι τα Β.Κ. βρέθηκαν στον πάνω όροφο. Καταστρέφτε τα  κακοσχηματισμένα και αφήστε μόνο δύο. δ) Αντικαταστείστε το χώρισμα  με διπλό Β.Δ. ώστε να υπάρξει συνένωση των δύο πληθυσμών της κυψέλης. ε) Επιθεωρείστε το μελίσσι 10 ημέρες μετά την εκκόλαψη της βασίλισσας στο δεύτερο πάτωμα και βεβαιωθείτε για την ωοτοκία της 2ης βασίλισσας. Μετά έχετε την επιλογή  να κάνετε  δύο μελίσσια ή  να αφήσετε έτσι το μελίσσι να αναπτυχθεί και να αφαιρέσετε την μια βασίλισσα 20 ημέρες πριν από την ανθοφορία στόχο (π.χ. θυμάρι) για να πάρετε μέλι.

• Αραιωμένα πλαίσια στην γονοφωλιά. Η τοποθέτηση 9 αντί 10 πλαισίων στην γονοφωλιά (με οδηγό πλαισίων) αφήνει μεγαλύτερο διάστημα μέλισσας, αυξάνει τον αερισμό, μειώνει τη τάση σμηνουργίας.

• Σκίαση των κυψελών. Μελίσσια τα οποία τοποθετούνται υπό σκιά  σμηνουργούν λιγότερα από εκείνα που είναι εκτίθενται στον ήλιο.

πηγή: Ανδρέας Θρασυβούλου, καθηγητής Μελισσοκομίας, Α.Π.Θ.