11 Σεπ 2018



Μελισσοκομία

Είναι ο κτηνοτροφικός κλάδος που ασχολείται με τη φροντίδα και τη διαχείριση των αποικιών των μελισσών. Εκτρέφονται για το μέλι και τα άλλα προϊόντα που παράγουν, για την επικονιαστική τους δράση στα καλλιεργούμενα φυτά ή ως ευχάριστη ερασιτεχνική απασχόληση.

Η εκμετάλλευση της μέλισσας από τον άνθρωπο χρονολογείται από την πιο πρώιμη αρχαιότητα. Στους Αιγυπτιακούς παπύρους πριν από 3500 χρόνια αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο. Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται όταν στην καθημερινή δίαιτα υπάρχει το γάλα και το μέλι. Το νέκταρ αποτελούσε την τροφή των αθάνατων Ολύμπιων θεών. Με μέλι ανατράφηκε ο Δίας από τη νύμφη Μέλισσα. Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μέλι για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι το μέλι παρατείνει τη ζωή. Οι Αιγύπτιοι προσέφεραν στους θεούς τους κηρύθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευμενισμού.

Στις Μυκηναϊκές πινακίδες της Γραμμικής Β ανάμεσα στα άλλα προϊόντα βασικής διατροφής αναφέρεται και το μέλι (me-ri) .Στα κλασικά χρόνια το μέλι ήταν ένα από τα συστατικά του μυτωτού (είδος χυλού). Τα όσπρια επίσης τα έτρωγαν κατά κανόνα με τη μορφή χυλού προσθέτοντας ανάμεσα στα άλλα και μέλι. Ευρύτατα διαδεδομένοι ήταν και οι πλακούντες (γλυκίσματα με πολλά αρτύματα: μέλι, ξηρούς καρπούς και μυρωδικά, δημιουργήματα των πλακουντοποιών).

Η παράδοση αναφέρει ότι όταν πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος τον τοποθέτησαν σε μέλι για να διατηρηθεί πολύ καιρό. Η Κλεοπάτρα, βασίλισσα της Αιγύπτου, χρησιμοποιούσε το μέλι για την περιποίησή της. Αλλά και στην περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το μέλι ήταν μέρος της διατροφής, ιδιαίτερα στα μοναστήρια. Σε κείμενα της εποχής αναφέρονται τα παρακάτω: "Πίνομεν και ζωμόν μετά μέλιτος" και "Ορύζιν με το μέλιν", "όξος τε και μέλιν εκ του ακάπνιν" (αυτό που βγαίνει πριν καπνιστούν οι μέλισσες, το εκλεκτόν).
Ο Ησίοδος και ο Πίνδαρος αναφέρουν ότι ο Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης, ήταν ο εισηγητής της καλλιέργειας των μελισσών, του σταφυλιού και της ελιάς, ο προστάτης των βοσκών και των κυνηγών, θεράποντας της ιατρικής και της μαντικής. Ο Αρισταίος είχε γίνει αθάνατος, επειδή η Γη και οι Ώρες, στις οποίες τον είχε παραδώσει ο Απόλλωνας, τον έτρεφαν με αμβροσία.


Η μέλισσα που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο ανήκει στο γένος Apis (είδος Apis mellifica). Παλαιότερα οι μέλισσες εκτρέφονταν σε κοφίνια διάφορων τύπων, σε ξύλινα κιβώτια, σε πήλινα δοχεία, σε κοίλους κορμούς δέντρων κλπ. Ο μελισσοκόμος έπαιρνε απλώς μερικές κηρήθρες, τις συνέθλιβε και αποκτούσε ένα προϊόν μέτριας ποιότητας. Η ανακάλυψη της κυψέλης με τα κινητά πλαίσια καθώς και της λεγόμενης τεχνητής κηρήθρας, που εφαρμόζεται στα πλαίσια, επέφερε μεγάλες αλλαγές: Οικονομία σε μέλι,
Kερί και εργασία εκ μέρους του σμήνους,
Άνεση στην επίβλεψη της ζωής της αποικίας,
Kαταπολέμηση των ασθενειών και, επίσης, περιορισμό της δημιουργίας κηφηνοκελλιών στον απαραίτητο για την επιβίωση του μελισσιού αριθμό.
Η κυψέλη έχει σχήμα τετράγωνο και αποτελείται από τους θαλάμους (σώματα), τη βάση, την οροφή (εσωτερικό κάλυμμα ή πλαστήρι), το στέγαστρο (εξωτερικό κάλυμμα), τα πλαίσια και την πόρτα. Η κυψέλη κατασκευάζεται από ξύλο, το οποίο πρέπει να προστατευτεί με το κατάλληλο βάψιμο. Συνήθως χρησιμοποιείται λευκό χρώμα.
Μέσα σε κάθε όροφο της κυψέλης ,τοποθετούνται κατακόρυφα 10 περίπου ξύλινα πλαίσια στα οποία υπάρχουν στερεωμένες οι τεχνητές κηρήθρες ,(λεπτά φύλλα κεριού) πάνω σε καλά τεντωμένες συρμάτινες χορδές. Εκεί επάνω οι μέλισσες χτίζουν τις κηρήθρες τους, στις οποίες θα γεννήσει η βασίλισσα αλλά και θα αποθηκεύσουν την παραγωγή μελιού για την επιβίωση της κοινωνίας τους.

Ένα συνηθισμένο μελίσσι αποτελείται από 30.000 μέλισσες, αλλά την άνοιξη ο πληθυσμός αυξάνεται κατά πολύ. Μέσα σε μία κυψέλη μπορούν να χωρέσουν και δύο μελίσσια, αν χωριστεί η κυψέλη σε δύο διαμερίσματα.

Μεγάλη σημασία για την επιτυχία μιας μελισσοκομικής επιχείρησης ,ή ακόμη και μιας ερασιτεχνικής μελισσοκομίας, έχει η περιοχή όπου είναι εγκατεστημένη. Ιδανική θεωρείται η περιοχή με άφθονη και συνεχή ανθοφορία την άνοιξη, ώστε να αναπτυχθεί κανονικά ο γόνος, άφθονη ανθοφορία το καλοκαίρι εκλεκτών μελισσοκομικών φυτών, ώστε να εξασφαλιστεί πλούσια σοδειά άριστου μελιού και καλή ανθοφορία το φθινόπωρο, ώστε να ανανεωθεί ο πληθυσμός των σμηνών και να αποταμιευθεί αρκετή τροφή για τους χειμερινούς μήνες. Ουσιαστικά είναι λίγα τα βασικά φυτά νεκταροέκκρισης ή μελιτωμάτων που καθορίζουν τις ποιοτικές κατηγορίες του μελιού που θα τρυγήσει ο μελισσοκόμος.

Η περιοχή που μπορεί να δώσει πλούσια παραγωγή σε μέλι ,πρέπει να είναι τόπος πλούσιος σε αυτοφυή φυτά, όπως θυμάρι, θρούμπι, φασκόμηλο, βάτο, τσάι, μέντα, λεβάντα, ρίγανη, ρείκι ανοιξιάτικο και φθινοπωρινό (τσάρο), έλαιο, καστανιά , πεύκο, ακακίες, κουμαριά, ευκάλυπτος και βέβαια τα καλλιεργούμενα εσπεριδοειδή, των οποίων όμως η αξιοποίηση δεν μπορεί να είναι πάντα πλήρης, γιατί την εποχή της ανθοφορίας τους τα μελίσσια δεν είναι αρκετά δυνατά. Επίσης την ίδια εποχή υπάρχει και το πρόβλημα των ψεκασμών, γι' αυτό και είναι απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ μελισσοκόμων και καλλιεργητών.

Στις μέρες μας δεν νοείται επαγγελματική αλλά ακόμα και ερασιτεχνική μελισσοκομία χωρίς αναγκαστικό κυνήγι των ανθοφοριών, δηλαδή χωρίς μεταφορές. Ένα διαχρονικό σχήμα της διαδοχής των παραγωγών είναι το εξής: Αρχίζουμε από τον Απρίλη με το μέλι της πορτοκαλιάς Μάιο - Ιούνιο, έχουμε το ελατίσιο Ιούνιο - Ιούλιο, το θυμαρίσιο Ιούλιο - Αύγουστο, μέλι από όλα σχεδόν τα λουλούδια Αύγουστο - Οκτώβριο, μέλι από πεύκο Οκτώβριο - Νοέμβριο, μέλι από ρείκι.

Το θυμαρίσιο καταγράφεται ως ιδιαίτερη κατηγορία, λόγω των ξεχωριστών και έντονων αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών και έχει την πρώτη ζήτηση, γιατί, αν αναμιχθεί ακόμα και σε μικρές ποσότητες (5%) με άλλο τύπο μελιού, επηρεάζει καθοριστικά το άρωμά του. Το θυμάρι είναι πολυετής θάμνος και η εμφάνισή του μετά τις πυρκαγιές καθυστερεί πολύ έναντι των υπολοίπων, όπως π.χ. του φασκόμηλου που εξαπλώνεται γρήγορα τον επόμενο χρόνο. Επομένως, η απώλεια της μελισσοβοσκής αυτής οδηγεί τους μελισσοκόμους προς το φασκόμηλο και τη γενική ανθοφορία.

Μια συνηθισμένη στρατηγική των μελισσοκόμων είναι η φυσική ανάμιξη για την επίτευξη καλύτερης ποιότητας Έτσι έχουμε μέλι ανάμικτο από δύο διαδοχικές ανθοφορίες, όπως π.χ. έλαιο-θυμάρι, θυμάρι-λουλούδι, λουλούδι-πεύκο, πεύκο-ρείκι, καθώς και έλαιο-λουλούδι. Εκείνο όμως που έχει σημασία για την αξία του μελιού είναι η αγνότητά του και η μη κακοποίησή του με οποιονδήποτε τρόπο, όποια και αν είναι η προέλευσή του.

πηγη: arcadians.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου